Do nông sản Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc phần lớn qua các cửa khẩu phụ, theo phương thức trao đổi hàng hóa biên mậu, khi Trung Quốc phong tỏa trao đổi hàng hóa biên mậu để chống dịch Covid-19, xuất khẩu nông sản của Việt Nam qua các cửa khẩu phụ, trong bao gồm Cửa khẩu Tân Thanh đã gặp khó khăn, hàng nông sản xuất khẩu chỉ có thể đi qua cửa khẩu quốc tế theo phương thức chính ngạch. Tuy nhiên, việc thông quan hàng hóa qua Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Lạng Sơn) cũng đã bị hạn chế và chậm lại rất nhiều do Trung Quốc thiếu nhân lực bốc xếp hàng hóa xuất nhập khẩu, bởi 85% lực lượng lao động này là người Việt Nam, dịch Covid-19 bùng phát lao động Việt Nam đã không thể sang Trung Quốc để làm việc. Ngoài ra, do tập trung dập dịch Covid-19, việc xử lý các vấn đề liên quan đến thủ tục xuất nhập khẩu, thông quan hàng hóa qua Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị từ phía Trung Quốc cũng bị chậm lại.

Gần 300 xe thanh long xuất khẩu chờ thông quan tại Cửa khẩu Tân Thanh đã bắt đầu được giải tỏa

Trước tình hình trên, Bộ Công Thương, tỉnh Lạng Sơn và các cơ quan chức năng liên quan, đã thường xuyên khuyến cáo các doanh nghiệp điều tiết hợp lý việc mang hàng hóa lên cửa khẩu để xuất khẩu thời điểm này nhằm tránh ùn ứ, gây thiệt hại khi tình hình thông quan vẫn chậm. Thế nhưng, lượng nông sản được doanh nghiệp đưa lên Lạng Sơn để chờ xuất khẩu sang Trung Quốc những ngày vừa qua vẫn khá nhiều.

Đặc biệt, sau Tết Nguyên đán, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn đưa lên Cửa khẩu Tân Thanh gần 300 xe container thanh long (tương đương khoảng trên 4.000 tấn) để xuất khẩu sang Trung Quốc nhưng không thể thông quan được.

Để tháo gỡ khó khăn cho xuất khẩu nông sản, UBND tỉnh Lạng Sơn đã chỉ đạo các cơ quan chức năng ngoài tuân thủ nghiêm các qui trình chống dịch Covid-19, phải tạo điều kiện thuận lợi nhất cho thông quan hàng hóa. Đối với hàng hóa xuất khẩu và xe… đã đưa lên cửa khẩu chưa thể thông quan, các cơ quan chức năng và doanh nghiệp kinh doanh kho bãi tạo điều kiện tốt nhất cho lái xe, chủ hàng… về ăn, nghỉ…, đảm bảo sức khỏe để chờ thông quan hàng hóa.

Lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn đã chỉ đạo Ban Quản lý Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng đàm phán với phía Trung Quốc đề xuất cho xe của họ sang Lạng Sơn để nhận nông sản nhập khẩu (hàng xuất của Việt Nam).

Ông Phan Hồng Tiến - Trưởng ban Quản lý Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng cho biết, ngày 12/2/2020, đơn vị đã tiến hành gặp gỡ, hội đàm với cơ quan chức năng tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc), phía bạn đã đồng ý cho xe ô tô sang bãi kiểm hóa ở Lạng Sơn nhận hàng nông sản nhập khẩu, trên cơ sở tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về kiểm dịch y tế, phòng chống dịch Covid-19 của hai bên.

Những giải pháp tháo gỡ khó khăn đưa ra kịp thời đã giúp thông quan hàng hóa xuất khẩu qua Cửa khẩu Hữu Nghị những ngày vừa qua nhanh hơn. Đại diện Công ty Thịnh Vượng (Lạng Sơn) cho biết, mấy ngày gần đây, có ngày công ty đã xuất khẩu được khoảng 1.000 tấn dưa hấu và thanh long qua Cửa khẩu Hữu Nghị, trong đó dưa hấu xuất khẩu với giá 7.000 đồng/kg, thanh long xuất khẩu với giá đạt 25.000 đồng/kg.Đồng thời, hai bên cũng đã thống nhất áp dụng linh hoạt các biện pháp để nâng cao năng lực thông quan hàng hóa, nhất trí sớm khôi phục thời gian thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu qua Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị bình thường trở lại như trước khi chưa có dịch Covid-19 từ 7 giờ đến 18 giờ (giờ Việt Nam) hàng ngày.

Để tháo gỡ khó khăn cho xuất khẩu nông sản theo đường biên mậu, Ban Quản lý Khu kinh tế Cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn cũng đã đề nghị với phía Bằng Tường (Quảng Tây, Trung Quốc) sớm khôi phục lại việc thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu qua cặp cửa khẩu phụ Tân Thanh - Pò Chài, Cốc Nam - Lũng Nghịu. Theo thông báo từ phía thị Bằng Tường (Quảng Tây, Trung Quốc), kể từ ngày hôm nay (20/2/2020), phía Trung Quốc sẽ nối lại việc thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu qua Cửa khẩu Tân Thanh, tuy nhiên các hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa vẫn phải tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp ngăn chặn, chống dịch bệnh Cobid-19 của cả hai bên.

Như vậy, hơn 4.000 tấn thanh long doanh nghiệp Việt Nam đã đưa lên cửa khẩu Tân Thanh từ sau Tết Nguyên đán Canh Tý 2020 đến nay để chờ thông quan xuất khẩu sang Trung Quốc đã được giải tỏa. Một cán bộ thuộc Chi cục Hải quan Cửa khẩu Tân Thanh cho biết, trong khoảng thời gian từ 2-3 ngày hai bên phối hợp để giải quyết các thủ tục thông quan, lượng thanh long xuất khẩu bị ùn ứ này có thể sẽ được giải tỏa hết.