Gia đình anh Lò Chìu Tô, thôn Tây Sơn thu hái chè Shan tuyết.

Anh Lò Chìu Tô, thôn Tây Sơn chia sẻ: Tây Sơn là 1 trong những thôn cao nhất của xã Tiên Nguyên, nơi đây khí hậu luôn mát mẻ, cùng nguồn nước từ trên thượng ngàn tràn về qua những khe suối, đất đỏ nhiều dưỡng chất, khí hậu trong lành là điều kiện thuận lợi, giúp những cây chè luôn phát triển tốt. Nhiều cây chè cổ thụ có niên đại hàng trăm tuổi, cao 4 – 5 m, đường kính 60 – 80 cm, nhờ được uống sương, hưởng gió, tắm nắng của đại ngàn, đã tạo ra hương vị trà rất độc đáo, khó quên, làm say đắm, ngây ngất du khách khi đến tham quan, thưởng trà. Búp và lá chè to, màu xanh đậm, dưới lá phủ 1 lớp lông tơ mịn trắng; khi sao khô, búp chè có màu trắng bạc. Trà Tây Sơn có nước màu xanh lục, hương thơm thoang thoảng của núi đồi, uống vào sẽ cảm nhận vị ngọt hậu. Giá chè dao động từ 150.000 – 200.000 đồng/kg búp khô, mỗi tháng hái 2 lứa, gần 100 gốc, cho thu hoạch búp khô từ 2.000 – 3.000 kg/năm, trừ chi phí cũng mang lại gần 200 triệu đồng/năm. Hằng năm địa phương thường xuyên mở các lớp tập huấn nâng cao kỹ thuật chăm sóc, bón phân, thu hoạch, cắt tỉa cành, phòng ngừa sâu, bệnh cho cây chè trước, trong và sau khi thu hoạch, giúp cây luôn khỏe mạnh và cho chất lượng tốt, sản lượng cao. Chè Shan tuyết của Tiên Nguyên được người dân gần xa yêu thích, thường mua về thưởng thức hay làm quà biếu.

Chị Vàng Thị Dình, thôn Cao Sơn tâm sự: Ngoài trồng ngô, sắn để có lương thực phục vụ đời sống hàng ngày, người dân đã chú tâm vào đẩy mạnh gìn giữ, phát triển và chăm sóc đồi chè của cha ông truyền lại coi như “Vàng xanh trên cao nguyên”. Trà được xem như 1 thức uống không thể thiếu trong cuộc sống thường ngày: Uống trà vào mỗi buổi sáng sẽ thấy cơ thể tràn ngập năng lượng, giúp đầu óc minh mẫn hay những lúc mệt mỏi uống trà sẽ thấy nâng cao thể trạng, cơ thể dẻo dai. Đồng thời, được xem như 1 vị thuốc hiệu quả cho hệ tiêu hóa, giúp giải nhiệt, lợi tiểu, diệt khuẩn, giảm nguy cơ bị ung thư, giúp vết thương mau khô và nhanh lên da non… Nhờ vào cây chè mà cuộc sống đồng bào trong thôn đã đổi thay nhiều, người dân không phải đi xa làm thuê, mà đã có công việc vững bền ngay trên quê hương. Nâng cao trách nhiệm bảo tồn báu vật mà ông cha để lại. Trước đây, đường sá đi lại khó khăn, người dân thường dùng ngựa thồ để mang chè xuống xã hay sang xã Thông Nguyên (Hoàng Su Phì) để bán. Nhưng giờ đây, được sự giúp đỡ của chính quyền địa phương, mở những con bê tông cứng cáp, rộng rãi mà ô tô, xe máy của doanh nghiệp, tiểu thương đi vào tận thôn thu mua, giúp người dân đỡ vất vả hơn rất nhiều. Nhiều gia đình đã mạnh dạn đầu tư mua máy sao và máy vò để chế biến chè đảm bảo đạt chất lượng tốt nhất.

Nhiều năm trở lại đây, cây chè Shan tuyết được người dân xác định là cây trồng kinh tế mũi nhọn, góp phần giảm nghèo, nâng cao thu nhập. Nhờ vào cây chè, nhiều gia đình đã mua được phương tiện đi lại, trang thiết bị hữu ích trong sinh hoạt thường ngày. Nhiều hộ đã tập trung liên kết thành lập tổ hợp tác sản xuất chè Shan tuyết theo tiêu chuẩn VietGap, áp dụng khoa học kỹ thuật vào thực tiễn, phát triển theo hướng hàng hóa, chế biến đóng gói và tiêu thụ liên kết với doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh, đẩy mạnh phát triển KT – XH của địa phương.