Vị trí địa, chính trị của Vân Nam (Trung Quốc): Tỉnh Vân Nam nằm ở khu vực Tây Nam Trung Quốc với dân số trên 47 triệu dân và có 26 dân tộc thiểu số. Vân Nam có diện tích 394.000 km2, có đường biên giới dài trên 3.450 km tiếp giáp với 3 nước Việt Nam, Lào và Myanmar, trong đó đường biên giới tiếp giáp với Myanmar dài khoảng 1.997 km, với Lào dài khoảng 710 km, với Việt Nam dài khoảng 750 km. Hiện tỉnh Vân Nam có 12 cửa khẩu quốc tế, bao gồm các cửa khẩu đường hàng không, đường bộ, đường thủy. Trong đó, có 8 cửa khẩu quốc gia. Đối với Việt Nam, tỉnh Vân Nam có 3 cửa khẩu quốc tế, trong đó có 1 cửa khẩu hàng không và 2 cửa khẩu đường bộ, đó là cửa khẩu Hà Khẩu tiếp giáp với cửa khẩu Lào Cai thuộc tỉnh Lào Cai, đây là cửa khẩu quốc tế cả đường bộ và đường sắt; cửa khẩu Thiên Bảo tiếp giáp với cửa khẩu Thanh Thủy của tỉnh Hà Giang; có 02 cửa khẩu quốc gia gồm: cửa khẩu Kim Thủy Hà tiếp giáp với cửa khẩu Ma Lù Thàng của tỉnh Lai Châu; cửa khẩu Đô Long tiếp giáp với cửa khẩu Xín Mần của tỉnh Hà Giang. Ngoài ra Vân Nam còn có hệ thống gồm16 chợ biên giới. Kim ngạch xuất – nhập khẩu Việt Nam – Trung Quốc (Vân Nam) những năm qua: Trong giai đoạn 2017 – 2021, kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam – Trung Quốc (Vân Nam) không ngừng tăng. Năm 2017, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai Bên đạt 3,7 tỷ USD trong đó Vân Nam xuất khẩu đạt 2,01 tỷ USD, nhập khẩu 1,69 tỷ USD. Kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai Bên các năm 2018, 2019, 2020 lần lượt là 4,27 tỷ USD, 4,32 tỷ USD và 5,07 tỷ USD. Năm 2021, kim ngạch xuất nhập khẩu hai Bên đạt 5,16 tỷ USD, trong đó xuất khẩu của Vân Nam đạt 3,98 tỷ USD, nhập khẩu đạt 1,18 tỷ USD. Riêng năm 2022, do tình hình dịch Covid–19 tại Vân Nam diễn biến phức tạp, các cửa khẩu của Vân Nam với Việt Nam liên tục trong tình trạng tạm dừng hoạt động, một số huyện giáp biên giới liên tục trong tình trạng phong tỏa dẫn đến việc kim ngạch thương mại hai chiều giữa Vân Nam với Việt Nam không đạt được tăng trưởng tăng như các năm trước. Cụ thể: tính đến hết tháng 12/2023, kim ngạch thương mại hai chiều giữa Vân Nam với Việt Nam đạt 3,25 tỷ USD, giảm 18,46% so với cùng kì, trong đó Vân Nam xuất khẩu đạt: 2,65 tỷ USD, giảm 0,02% so với cùng kỳ; Vân Nam nhập khẩu: 599,7 triệu USD, giảm 51,55% so với cùng kỳ (Nguồn: Tổng Cục Hải quan Trung Quốc). Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Vân Nam vào Việt Nam gồm: Than cốc, phân bón, năng lượng điện, máy móc thiết bị điện, hóa chất khác, nông sản (các loại rau, củ, quả…). Mặt hàng nhập khẩu chủ yếu của Vân Nam gồm: Phốt pho vàng, Hoa quả nhiệt đới (thanh long, xoài, chuối, dưa hấu, vải, nhãn..), sản phẩm gỗ, ván bóc, dược liệu, sắn tươi, tinh bột sắn, nông sản, thủy hải sản... Việt Nam xuất khẩu vào Vân Nam qua đường bộ, đường sắt và đường thủy. Hành lang kinh tế Côn Minh - Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh (trước đây chỉ gọi là Hành lang kinh tế Côn Minh - Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng) bao gồm tuyến đường sắt dựa trên tuyến đường thực dân Pháp đã xây dựng đầu thế kỷ XX. Đường sông dựa vào hệ thống sông Hồng và sông Thái Bình. Đường bộ dựa vào tuyến đường cao tốc Côn Minh – Hà Khẩu trên lãnh thổ Trung Quốc, tuyến đường cao tốc Hà Nội – Lào Cai, quốc lộ 5, đường cao tốc Nội Bài – Hạ Long trên lãnh thổ Việt Nam. Trong số 02 cửa khẩu quốc tế đường bộ Việt Nam – Trung Quốc (Vân Nam), cửa khẩu quốc tế Lào Cai – Hà Khẩu là cửa ngõ giao thông quan trọng nhất giữa Việt Nam với Vân Nam và vùng Tây Nam Trung Quốc (gồm 12 tỉnh, thành phố có diện tích gần 5 triệu km2 với dân số trên 300 triệu người). Trong Hành lang kinh tế trên, Hải Phòng và Quảng Ninh là hai đầu mối quan trọng để xuất khẩu hàng hóa từ Việt Nam sang Trung Quốc (Vân Nam). Vận chuyển từ Hải Phòng đi Vân Nam, từ Quảng Ninh đi Vân Nam ước tính chỉ mất 02 ngày đối với tuyến đường bộ. Đặc biệt, Hải Phòng có tuyến đường sắt dài khoảng 600km qua tỉnh Lào Cai sang Vân Nam, rất thuận lợi cho các doanh nghiệp Vân Nam mở rộng xuất khẩu hàng hoá sang nước thứ 3 thông qua cảng Hải Phòng…Nói cách khác, Vân Nam chính là cửa ngõ khu vực Tây Nam Trung Quốc cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam và các nước ASEAN thông qua Hải Phòng, Quảng Ninh vào Trung Quốc./. |